Ανεξέλεγκτο το γεωπολιτικό «μάρκετινγκ» της Άγκυρας

Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ πέραν των θεμάτων της Συμμαχίας που εξέτασε προσφέρεται και για ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Η επίμονη προσπάθεια της Τουρκίας να θέσει στην ατζέντα το θέμα της ένταξης των Σκοπίων επιβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί την ΠΓΔΜ όπου και όπως μπορεί προκειμένου να δημιουργεί πρόβλημα στην Ελλάδα.....

 Η απόπειρα απετράπη, αλλά η Άγκυρα θα επανέρχεται με κάθε ευκαιρία. Εξάλλου η δήλωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου ότι αισθάνεται «Μακεδόνας» δεν χωρεί παρερμηνείες.

Βέβαια το κύριο ζήτημα είναι η συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όπου αμφισβητεί με όλο και μεγαλύτερη ένταση κυριαρχικά δικαιώματα, καθώς και δικαιώματα αξιοποίησης του υποθαλάσσιου πλούτου της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Έχοντας το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ, λειτουργεί όλο και περισσότερο ως αυτόνομη περιφερειακή δύναμη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ανοιχτή σύγκρουση με το Ισραήλ. Υπενθυμίζεται ότι στην πρόσφατη Σύνοδο του ΝΑΤΟ η Άγκυρα έθεσε βέτο στη συμμετοχή του Ισραήλ, επειδή το Τελ Αβίβ δεν έχει ζητήσει συγγνώμη για το επεισόδιο με το πλοιάριο «Mavi Marmara» όπου σκοτώθηκαν Τούρκοι πολίτες, κάτι που η Συμμαχία αναγκάστηκε να δεχτεί, αν και επικαλέστηκε άλλους λόγους.

Η Τουρκία ξέρει να «πουλάει» καλά τον εαυτό της σε συμμάχους και εταίρους και να εμφανίζεται πάντα ως χρήσιμη δύναμη. Ενδεικτικό είναι ένα άρθρο του Τούρκου πολιτικού επιστήμονα Γκοκάν Τεκίρ, σε ιστοσελίδα υψηλής επισκεψιμότητας και ειδικού ακαδημαϊκού βάρους, νατοϊκού ενδιαφέροντος (atlantic-community.org), για το πώς πλασάρει η Άγκυρα το ρόλο της. Φυσικά η άποψη δεν είναι μόνο προσωπική του συντάκτη της, ούτε «τυχαία» φιλοξενείται. Απλά δεν θα ήταν κομψό να το γράψει απευθείας το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Το άρθρο έχει τίτλο «Η Τουρκία, το ΝΑΤΟ και η Αραβική Άνοιξη».

Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Για την εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε τοπικές υποθέσεις η Τουρκία κατέχει ζωτική θέση. Παρουσιάζεται ως μοντέλο στην περιοχή της σε ό,τι αφορά και τη δημοκρατία και την οικονομία. Η αυτοπεποίθηση της Τουρκίας δεν εκλαμβάνεται ως απειλή από τον αραβικό κόσμο, αλλά μάλλον ως έμπνευση. Η ραχοκοκαλιά των στρατιωτικών μονάδων του ΝΑΤΟ που θα αναπτυχθούν στην περιοχή για να παρέχουν ασφάλεια πρέπει να αποτελείται από τουρκικές δυνάμεις. Αυτές οι δυνάμεις θα θεωρηθούν φιλικός στρατός αντί για ξένες δυνάμεις επιβολής. Το τουρκικό μοντέλο δημοκρατίας, το οποίο συνδυάζει δημοκρατία με μετριοπαθή ισλαμική οπτική και κοσμικό κράτος, πρέπει να είναι η βάση για τη δημοκρατία που θα οικοδομηθεί στις εξεγερμένες περιοχές. Η Τουρκία επίσης θα βοηθήσει τη διαδικασία της οικονομικής ανάκαμψης των χωρών αυτών, καθώς διαθέτει ήδη επιχειρηματικές επαφές και εμπειρία πριν από τις εξεγέρσεις. Επίσης έχει δεσμούς με τον Αραβικό Σύνδεσμο, που υποστηρίζει δημοκρατικά κινήματα. Γι’ αυτό είναι ο κρίκος στην αλυσίδα που ενώνει το ΝΑΤΟ με τον Αραβικό Σύνδεσμο». Όποιος πει ότι η Τουρκία δεν κάνει καλό γεωπολιτικό μάρκετινγκ για τον εαυτό της θα είναι ψεύτης…

Ο παράγοντας που επίσης εδώ και πολύ καιρό έχει μεταβάλει τους όρους διαχείρισης της τουρκικής επιθετικότητας είναι η εγκατάλειψη των ψευδαισθήσεων περί ευρωπαϊκής προοπτικής της. Ποτέ δεν αποτέλεσε πραγματική υπόθεση, διότι παρά την επιδίωξη κυρίως των ατλαντιστών να την εντάξουν, έχοντας άλλα πράγματα στο μυαλό τους, ήταν προφανές ότι η Ευρώπη δεν μπορούσε και δεν μπορεί να αφομοιώσει ένα τέτοιο δημογραφικό, οικονομικό και κυρίως πολιτισμικό μέγεθος. Τώρα με την κρίση να σοβεί και να τίθεται εν αμφιβόλω η επιβίωση της ευρωζώνης, το εγχείρημα καθίσταται ακόμα πιο δύσκολο.

Η Τουρκία γνωρίζοντας ότι η συζήτηση για την ένταξή της είναι θεωρητική -στην πραγματικότητα εικονική- τηρεί όλο και λιγότερο τα προσχήματα σε ό,τι αφορά τη συμπεριφορά της στην περιοχή, άλλα και εντός της Ε.Ε. Η προειδοποίησή της ότι δεν θα έχει επαφές με την κυπριακή προεδρία της Ε.Ε., η οποία ξεκινά την 1η Ιουλίου, είναι άλλη μια επίδειξη περιφρόνησης των ευρωπαϊκών θεσμών. Θεωρώντας ότι η στρατιωτική ισχύς και η γεωστρατηγική θέση της επιτρέπουν να κινείται κατά βούληση αγνοώντας το διεθνές δίκαιο και τις συμμαχικές ή εταιρικές υποχρεώσεις της, η Τουρκία διολισθαίνει όλο και περισσότερο σε επικίνδυνες ατραπούς.

Από τις ένοπλες απειλές στον οικονομικό πόλεμο

Το ατυχές γεγονός για την Ελλάδα είναι ότι η οικονομική κρίση οδηγεί σε δραματική μείωση των περιθωρίων αναβάθμισης της αμυντικής ικανότητάς της, η οποία τόσο έχει υποφέρει από την κακοδιαχείρηση και τις μίζες ετών, όπως αποδεικνύει και η περίπτωση του Ακη Τσοχατζόπουλου. Η χώρα μας διαθέτει ακόμα αξιόλογη αποτρεπτική ισχύ. Το Μνημόνιο όμως οδηγεί με ραγδαίους ρυθμούς στην υποβάθμισή της και αυτό ενέχει κινδύνους.

Η οριοθέτηση της ΑΟΖ και η αξιοποίηση των πιθανών κοιτασμάτων χρειάζονται έξυπνους χειρισμούς και αποτρεπτικές δυνατότητες. Η Κύπρος αναμφίβολα κινήθηκε έξυπνα σε επίπεδο χειρισμών και επειδή δεν διαθέτει την ίδια αποτρεπτική ισχύ, την εξασφάλισε μέσω proxies, ήτοι με τη στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ και με την εμπλοκή αμερικανικών εταιριών στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων.

Διπλωμάτες έλεγαν στον «ΤτΚ» ότι η Τουρκία θα προχωρά σε προκλητικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ αναλόγως των βημάτων της Λευκωσίας στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων. Διπλωματικές πηγές σε Ελλάδα και Κύπρο δεν απέκλειαν «να βγάλει η Τουρκία ερευνητικό πλοίο» κατά το προσεχές διάστημα, εκτιμούσαν όμως ότι δεν θα αποπειραθεί να ξεκινήσει έρευνες σε ελληνική ή κυπριακή υφαλοκρηπίδα (στα οικόπεδα για τα οποία έχει ήδη προκηρύξει διαγωνισμό η Κύπρος), διότι τότε θα διακινδυνεύσει θερμό επεισόδιο. Αλλά με την Τουρκία ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος.

Ως παράδειγμα απροκάλυπτης επιθετικής πολιτικής σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τον κυπριακό Τύπο, η Άγκυρα, στο πλαίσιο των απειλών που έχει διατυπώσει κατά εταιριών προκειμένου να μη συμμετάσχουν στο δεύτερο γύρο αδειοδότησης για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ, προειδοποιεί και τη Ρωσία -με αφορμή επικείμενη συνάντηση εκπροσώπων ρωσικών εταιριών και Ρώσων κρατικών αξιωματούχων με αντιπροσωπία της κυπριακής κυβέρνησης- ότι θα αποκλείσει τις εταιρίες της από συμβόλαια στην Τουρκία.

Για την Άγκυρα ο οικονομικός πόλεμος είναι η συνέχιση των ένοπλων απειλών με άλλα μέσα…

Λάμπρος Καλαρρύτης, στον Τύπο της Κυριακής