Ιδιωτικοί στρατοί: Ποιοι είναι, πόσα κερδίζουν, πως λειτουργούν

“Μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση”. Αν και η φράση ανήκει στον Μάο Τσε Τουνγκ, ταιριάζει απόλυτα στις ιδιωτικές ετειρείες “ασφάλειας” και δεν ενοούμε τους γνωστούς “σεκιουριτάδες”. Αναφερόμαστε στους “ιδιωτικούς στρατούς” που βρίσκουν όλο και περισσότερο χώρο “επιχειρηματικής” και “επιχειρησιακής” δράσης.

Εκμεταλλευόμενοι την ανοχή και την συναλλαγή κυβερνήσεων σ΄ όλο το κόσμο οι μισθοφόροι κάνουν πια αισθητή την παρουσία τους σ΄ όλο και περισσότερες χώρες του κόσμου, Και πολλοί τους περιμένουν και στα μέρη μας…

Η εφημερίδα Le Monde ,είχε δημοσιεύσει μία εξαιρετική έρευνα γι΄ αυτές τις εταιρείες “ιδιωτικών στρατών”. Το bloko.gr το εντόπισε και το μετάφρασε. Οι πληροφορίες που προκύπτουν είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.

Ποιοι είναι οι “ιδιωτικοί στρατοί” στο κόσμο

"Ο αριθμός των υπαλλήλων ιδιωτικών εταιρειών που εργάζονται σε ιρακινό έδαφος κατόπιν σύναψης συμβολαίου με το αμερικανικό Πεντάγωνο ανέρχεται στους 15.000 - 20.000. Η δουλειά τους είναι πολύ...  σημαντική για την αμερικανική αποστολή.

Ο πόλεμος ιδιωτικοποιείται, αλλά οι κανόνες του παραμένουν ασαφείς.   Οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες (Private Military Firms-PMF) είναι μια νέα μισθοφορική βιομηχανία που ακμάζει τον τελευταίο καιρό στο Ιράκ και έχει αναλάβει πολλές από τις αποστολές των Συμμαχικών Δυνάμεων, όπως η εμπλοκή τους σε μάχες.

Αυτή η καινούργια βιομηχανία αποτελείται από εκατοντάδες εταιρείες, με χιλιάδες υπαλλήλους και με έσοδα που ανέρχονται σε πολλά δισ. $. Έργο των PMF είναι να «προετοιμάζουν» ομάδες κομάντος για λογαριασμό μεγάλων επιχειρήσεων, οι οποίες διαχειρίζονται τις αλυσίδες στρατιωτικού ανεφοδιασμού.

Οι εταιρείες αυτές και οι πελάτες τους δρουν σε περισσότερες από 50 εμπόλεμες περιοχές σ’ όλον τον κόσμο, ενώ ο καλύτερος «πελάτης» τους είναι ο Αμερικανός φορολογούμενος: η Ουάσιγκτον έχει υπογράψει την τελευταία δεκαετία περισσότερα από 3.000 συμβόλαια με τις PMF.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η ιδιωτική πρωτοβουλία άνθησε, καθώς μειώθηκαν οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί (ο αμερικανικός στρατός αριθμεί σήμερα περίπου τα 2/3 εκείνου που υπήρχε κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου στον Κόλπο το 1991) και αυξήθηκαν οι απαιτήσεις του σύγχρονου - τεχνολογικού πολέμου.

Μέχρι την έναρξη του πολέμου στο Ιράκ, η παρουσία της ιδιωτικής στρατιωτικής βιομηχανίας ήταν πολύ διακριτική. Συγκεκριμένα, όταν το 2001 η CIA έπληξε κατά λάθος πολιτικό α/φος με Αμερικανούς ιεραποστόλους πάνω από το Περού, λίγοι ήταν εκείνοι που γνώριζαν ότι το α/φος της CIA ήταν ναυλωμένο από την εταιρεία AVIATION DEVELOPMENT CORP.

Επίσης, όταν το φθινόπωρο του 2003 Παλαιστίνιοι σκότωσαν τρεις Αμερικανούς στη Λωρίδα της Γάζας, σχεδόν κανείς δε γνώριζε ότι επρόκειτο για μισθοφόρους ιδιωτικούς στρατιώτες, υπαλλήλους της εταιρείας DYNCORP της Virginia.  Αν και η δράση της ιδιωτικής στρατιωτικής βιομηχανίας έχει αναπτυχθεί κυρίως κατά την τελευταία δεκαετία, το ετήσιο εισόδημά της σε παγκόσμιο επίπεδο αγγίζει περίπου τα 100 δισ. $ και έχει υιοθετήσει όλους τους κανόνες του παιχνιδιού του lobbying της Ουάσιγκτον. Το 2001, δέκα ιδιωτικές εταιρείες αιχμής δαπάνησαν περισσότερα από 32 δισ. $ στο lobbying και πρόσφεραν περισσότερα από 12 εκατ. $ σε πολιτικά κόμματα.

Μόνο η HALLIBURTON χορήγησε 700.000 $ περίπου την περίοδο 1999-2002, εκ των οποίων το 95% στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Η DYNCORP πρόσφερε περισσότερα από 500.000 $, εκ των οποίων το 72% στους Ρεπουμπλικάνους. Παραδόξως, οι δαπάνες της HALLIBURTON για το lobbying μειώθηκαν κατά 50% μετά την άνοδο του DICK CHENEY στην Αντιπροεδρία των ΗΠΑ, βελτιώνοντας, έτσι, την παρουσία της στον επενδυτικό τομέα, καθώς τριπλασιάστηκαν τα συμβόλαιά της επί Προεδρίας BUSH.  Από την αρχή του πολέμου στο Αφγανιστάν, οι ιδιωτικές εταιρείες «ενοικιάσεως μισθοφόρων» διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο.

Οι άνδρες τους αναπτύχθηκαν μαζί με τις αμερικανικές Δυνάμεις στο αφγανικό έδαφος (σε συνεργασία με τις παραστρατιωτικές μονάδες της CIA που ήταν οι πρώτες που προωθήθηκαν εκεί), προκειμένου να εξασφαλίσουν τη συντήρηση του πολεμικού εξοπλισμού και να παρέχουν διοικητική μέριμνα, ενώ συχνά συμμετείχαν σε πτήσεις κατασκόπευσης και αναγνώρισης στόχων. Αυτές οι εταιρείες εξακολουθούν να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο, συνεργαζόμενες με τη CIA σε επιχειρήσεις εντοπισμού του OSAMA BIN LADEN στα σύνορα Πακιστάν -Αφγανιστάν.  Οι PMF έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και σε άλλες σημαντικές περιόδους του αντιτρομοκρατικού αγώνα.

Ειδικότερα: 

• Στις Φιλιππίνες, η εταιρεία DYNCORP, η οποία έχει εμπλακεί ενεργά και στον αγώνα κατά του λαθρεμπορίου ναρκωτικών στην Κολομβία, παρείχε τεχνική υποστήριξη στις επιχειρήσεις κατά των Ισλαμιστών ανταρτών.  - Στη Γεωργία, η Δύναμη την οποία απέστειλαν οι ΗΠΑ για την εκπαίδευση του Στρατού της πρώην σοβιετικής Δημοκρατίας αποτελούνταν κυρίως από ιδιώτες μισθοφόρους. 

• Στο Guantanamo, οι Taliban και τα φερόμενα ως μέλη της AL QAEDA φυλακίστηκαν σε στρατιωτική φυλακή, η οποία είχε κατασκευαστεί από το παράρτημα της HALLIBURTON KBR, ενώ οι ανακρίσεις πραγματοποιήθηκαν με τη συμβολή μισθοφόρων εταιρειών, όπως η TITAN.  Η δραστηριότητα των εταιρειών αυτών πάντως εξαπλώθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, καθώς συμμετείχαν, σε σημαντικό βαθμό, στις προετοιμασίες του πολέμου, στον εφοδιασμό, στην εκπαίδευση και στη διεξαγωγή ακόμη και ασκήσεων προσομοίωσης και σχεδιασμού των μαχών στην έρημο του Κουβέιτ.

Οι τεράστιες πολύπλοκες στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Αμερικανών στο Camp Doha, απ’ όπου πραγματοποιήθηκε η εισβολή, κατασκευάστηκαν, διοικούνται και φυλάσσονται από ιδιωτική εταιρεία.  Κατά τη διάρκεια των μεγάλων μαχών του Μαρτίου - Απριλίου 2003, οι ιδιώτες μισθοφόροι συμμετείχαν σ’ όλες τις δραστηριότητες, από τη διατροφή και τη διαμονή των στρατευμάτων μέχρι και τη συντήρηση οπλισμού και μάλιστα τόσο πολύπλοκου όπως τα αόρατα βομβαρδιστικά Β-2, τα καταδιωκτικά F-117, τα αναγνωριστικά U-2, και Global Hawk, τα άρματα Μ-1, τα Ε/Π Apache και τα συστήματα Α/Α άμυνας των πολεμικών πλοίων. Η αναλογία των ιδιωτικών μισθοφόρων σε σχέση με το κανονικό στρατιωτικό προσωπικό είναι περίπου 1 προς 10, έχει, δηλαδή, δεκαπλασιαστεί σε σχέση με την αντίστοιχη κατά τον πόλεμο του Κόλπου.

Σημειωτέον ότι και οι σύμμαχοι -συμπεριλαμβανομένων των Βρετανών και των Αυστραλών- στηρίζονται επίσης στην ιδιωτική βοήθεια.  Κατά τη διάρκεια της κατοχής του Ιράκ και, ενώ καταρρίπτονταν τα αισιόδοξα σενάρια των πολιτικών εγκεφάλων του Πενταγώνου, η ζήτηση της ιδιωτικής συνδρομής έφτασε σε εκρηκτικά ύψη. Ούτε το Κογκρέσο ούτε τα ανώτατα κλιμάκια του Πενταγώνου είναι σε θέση να προσδιορίσουν τον ακριβή αριθμό των μισθοφόρων που βρίσκονται σήμερα στο Ιράκ. Υπολογίζεται, ωστόσο, ότι ανέρχονται σε 15.000 - 20.000 και ότι εργάζονται για λογαριασμό δεκάδων εταιρειών.  Τρία είναι τα κύρια καθήκοντα που έχουν αναλάβει οι PMF: στρατιωτική υποστήριξη και εκπαίδευση, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών καθώς επίσης και ανάληψη συγκεκριμένων ρόλων στρατιωτικής τακτικής.

Πρόκειται για καθήκοντα ουσιώδη. Δεδομένου όμως ότι οι εταιρείες αυτές δε συγκαταλέγονται επισήμως στις Ένοπλες Δυνάμεις, προκύπτουν σοβαρές δυσλειτουργίες σε θέματα πρόσβασης σε πληροφορίες, ενώ συγχέονται τα δικαιώματα και οι ευθύνες που έχουν οι PMF στο πεδίο της μάχης.  Η Προσωρινή Διοίκηση των Συμμαχικών Δυνάμεων (CPA) εκτιμά ότι, μέχρις ότου η εξουσία μεταβιβασθεί σε μια ιρακινή κυβέρνηση στα τέλη Ιουνίου, ο αριθμός των υπαλλήλων των PMF ενδέχεται να ξεπεράσει τις 30.000. Η ασφάλεια, για παράδειγμα, της πράσινης ζώνης στη Βαγδάτη πρόκειται ν’ ανατεθεί σε ιδιώτες. Η Διοίκηση BUSH δεν υπολογίζει επισήμως αυτά τα δεδομένα, γεγονός που καθιστά περισσότερο απαραίτητη την επίβλεψη των δραστηριοτήτων τους. Η προσφυγή στις PMF μετριάζει το πολιτικό κόστος του πολέμου και μειώνει την ανάγκη επιστράτευσης εφέδρων ή συμμαχικών Δυνάμεων.

Εξάλλου, αντίθετα με τους κανόνες που ισχύουν για τα θύματα σε στρατιωτικό προσωπικό, η κοινοποίηση των πληροφοριών αναφορικά με τις απώλειες σε πολιτικό προσωπικό επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια των εταιρειών: ούτε ο ακριβής αριθμός των μισθοφόρων που δρουν στο Ιράκ είναι γνωστός, αλλά ούτε και οι απώλειες που έχουν σημειωθεί στις τάξεις τους, οι οποίες πάντως υπολογίζονται σε 30 - 50 άτομα.  Οι PMF παρέχουν στη Διοίκηση BUSH ένα διεθνή συνασπισμό «ειδικού τύπου» στο Ιράκ καθώς οι συμμετέχοντες σ’ αυτόν ανήκουν σε περισσότερες των 30 εθνικοτήτων. Οι μισθοφόροι που έχουν αναπτυχθεί στο ιρακινό έδαφος είναι περισσότεροι από τους στρατιώτες οποιασδήποτε από τις Δυνάμεις των συμμαχικών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Μ.Βρετανίας. Μόνο η εταιρεία GLOBAL RISKS -ο έκτος σε σειρά «προμηθευτής» στρατευμάτων στο Ιράκ- απασχολεί περίπου 1.100 άτομα, εκ των οποίων οι 500 ανήκουν στη φυλή Gurkhas του Νεπάλ και οι άλλοι 500 κατάγονται από τα Fidji.

Αναλυτικότερα: 

• Η εταιρεία HALLIBURTON, η οποία έχει αποσπάσει συμβόλαια ύψους 6 δισ. $ στο Ιράκ,παρέχει τεχνική υποστήριξη, μεταφέρει προμήθειες καυσίμων στα στρατεύματα και επισκευάζει πληγείσες πετρελαϊκές εγκαταστάσεις. 

• Η DYNCORP έχει ως προτεραιότητα την εκπαίδευση της ιρακινής Αστυνομίας έναντι συμβολαίου αρχικού ύψους 50 εκατ. $ που θα μπορούσε ν’ αναπροσαρμοσθεί μέχρι και τα 800 εκατ. $.

Το 96% των δραστηριοτήτων της εταιρείας αυτής, της οποίας η έδρα βρίσκεται κοντά στο Α/Δ της Ουάσιγκτον, στο Reston της Virginia έχει αναληφθεί για λογαριασμό του αμερικανικού κράτους. Πρόσφατα ωστόσο η αξιοπιστία της επλήγη από σκάνδαλα (πορνεία και λαθρεμπόριο όπλων), στα οποία εμπλέκονταν μισθοφόροι υπάλληλοί της που υπηρετούσαν στη Βοσνία και το Κόσοβο. 

• Η εταιρεία ERINYS έχει αναλάβει τη συγκρότηση παραστρατιωτικής Δύναμης επιφορτισμένης με τη φύλαξη των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων.  Η επιλογή αυτής της νεοσύστατης εταιρείας, η οποία δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο έναντι συμβολαίου ύψους 39,2 εκατ. $ υπήρξε μεγάλη έκπληξη. Η ERINYS έχει επιτελέσει με αποτελεσματικότητα το έργο της και οι επιθέσεις κατά πετρελαϊκών αγωγών έχουν μειωθεί σημαντικά. Μόλις μέσα σε 4 μήνες εκπαίδευσε και εξόπλισε περισσότερους από 9.000 Ιρακινούς φρουρούς σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ στοχεύει στην αύξηση του αριθμού τους σε 15.000. Σημειώνεται ότι το προσωπικό της ήταν στρατολογηθέντες Νοτιοαφρικανοί πρώην στρατιώτες και αστυνομικοί, οι οποίοι είχαν υπηρετήσει το καθεστώς του apartheid. 

• Οι εταιρείες VINNELL, MPRI και NOUR USA ασχολούνται με την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό του νέου ιρακινού στρατού, αποστολή της οποίας το κόστος μπορεί ν’ αγγίξει τα 2 δισ. $. Μάλιστα, η VINNELL-CORP., θυγατρική της NORTHROP GRUMMAN με έδρα το Fairfax της Virginia, έγινε ευρύτερα γνωστή καθώς οι εγκαταστάσεις της στη Σαουδική Αραβία αποτέλεσαν δύο φορές στόχο της AL QAEDA, το 1996 και το 2003. Η εταιρεία MPRI -η οποία αποτελείται κυρίως από απόστρατους Αμερικανούς αξιωματικούς, συμπεριλαμβανομένων και στρατηγών- ασχολείται κυρίως με την εκπαίδευση του αμερικανικού στρατού, ενώ έχει αναλάβει συμβόλαια και σε χώρες, όπως: Κροατία, Βοσνία, Νιγηρία και Αφγανιστάν. Το συμβόλαιο με την εταιρεία NOUR διακόπηκε όταν έγινε γνωστό ότι διατηρούσε διασυνδέσεις με τον προστατευόμενο των νέοσυντηρητικών AHMED CHALABI.

Το συγκεκριμένο συμβόλαιο παραμένει έκτοτε σε εκκρεμότητα και βρίσκεται σε στάδιο επαναπροσδιορισμού.  Η πιο θεαματική πάντως εξέλιξη σ’ ό,τι αφορά τις PMF παρατηρείται στον τομέα της μάχης. Στο Ιράκ είναι η πρώτη φορά που ιδιωτικές εταιρείες διαδραματίζουν τόσο συγκεκριμένο ρόλο στο πλευρό των αμερικανικών στρατευμάτων και μάλιστα σε τρεις τομείς καθώς συμβάλλουν στην προστασία: των εγκαταστάσεων, του προσωπικού και σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως του Προσωρινού Πολιτικού Διοικητή του Ιράκ, PAUL BREMER.

Τα καθήκοντά τους είναι άκρως σημαντικά για την διασφάλιση της επιτυχίας της αμερικανικής αποστολής.  Οι μισθοφόροι των PMF διατρέχουν τους ίδιους κινδύνους με τα μέλη όλων των άλλων Δυνάμεων που βρίσκονται στο Ιράκ. Λίγες μέρες μετά την απώλεια 4 ανδρών στην Fallouja, ηBLACKWATER χρειάσθηκε να υπερασπιστεί τον επικεφαλής της Προσωρινής Συμμαχικής Διοίκησης στη Nadjaf, ο οποίος είχε δεχτεί επίθεση από ριζοσπάστες Σιίτες της Εθνοφρουράς. Η ανταλλαγή των πυροβολισμών διήρκεσε πολλές ώρες και η BLACKWATER χρειάστηκε να στείλει δύο φορές τα δικά της ελικόπτερα, προκειμένου να ανεφοδιάσει τους κομάντος της σε πυρομαχικά και να μεταφέρει ένα τραυματία πεζοναύτη. Το ίδιο βράδυ, μισθοφόροι τριών εταιρειών, ήτοι των HART GROUP, CONTROL RISKS και TRIPLE CANOPY ενεπλάκησαν επίσης σε μάχες. Οι μισθοφόροι μάλιστα της HART GROUP, μη έχοντας τη συνδρομή των Συμμαχικών Δυνάμεων, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους αφήνοντας στο πεδίο της μάχης ένα νεκρό. 

• Η BLACKWATER, η οποία ιδρύθηκε το 1996 από τον GARY JACKSON, απόστρατο των Ειδικών Δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού (βατραχάνθρωποι), έχει πολύ καλή φήμη και είναι μια από τις ελάχιστες εταιρείες αυτού του είδους η οποία έχει παρουσιάσει τις εγκαταστάσεις της στον Τύπο. Έχει στην κατοχή της μια τεράστια έκταση στην Βόρεια Καρολίνα, σε απόσταση 40 χλμ. νότια της Ναυτικής Βάσης του Norfolk, όπου πάνω από 50.000 στρατιωτικοί έχουν ήδη εκπαιδευτεί. Η BLACKWATER ειδικεύεται σε προγράμματα αντιμετώπισης τρομοκρατών και έχει υπογράψει συμβόλαιο ύψους 35 εκατ. $, προκειμένου να εκπαιδεύσει 10.000 μέλη του Πολεμικού Ναυτικού. Στην αρχή η εταιρεία στρατολογούσε απόστρατους Αμερικανούς στρατιωτικούς, προερχόμενους κατά κύριο λόγο από τις τάξεις των Ειδικών Δυνάμεων, λόγω όμως της αυξημένης ζήτησης προσανατολίστηκε προς την αγορά εργασίας: 30% του παρόντος προσωπικού της προέρχεται από τις τάξεις της Αστυνομίας και δεν έχει περάσει από στρατιωτική εκπαίδευση.

Το Φεβρουάριο η BLACKWATER «στρατολόγησε» 60 Χιλιανούς πρώην στρατιώτες, στους οποίους πρόσφερε 4.000 $ μηνιαίως, προκειμένου ν’ αναλάβουν τη φύλαξη των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στο Ιράκ. Στα τέλη Μαρτίου η εταιρεία δήλωνε ότι διέθετε 450 άνδρες της στο ιρακινό έδαφος ( και όχι «5 ή 6» όπως μας πληροφορούσε Στρατηγός του Πενταγώνου). Βέβαια, βασικό καθήκον τηςBLACKWATER είναι η προστασία του PAUL BREMER - έναντι συμβολαίου ύψους 21 εκατ. $ - του οποίου υποχρεούται να διασφαλίσει και τη μετακίνηση με τη συνδρομή δύο ελικοπτέρων.  Ο DUNCAN BULLIVANT, επικεφαλής της βρετανικής εταιρείας HENDERSON RISKS, υποστηρίζει: «Το Ιράκ σήμερα έχει μετατραπεί σε χρυσωρυχείο. Το περιθώριο κέρδους έχει αυξηθεί σε απίστευτο βαθμό και κατά πολύ περισσότερο απ’ό,τι ο παράγων κίνδυνος».

Οι μισθοφόροι των PMF κερδίζουν τα διπλάσια ή και τα δεκαπλάσια απ΄’ό,τι οι συνάδελφοί τους στρατιωτικοί. Περισσότερο ακριβοπληρωμένοι είναι εκείνοι εξ αυτών που έχουν λάβει μια πιο εξειδικευμένη εκπαίδευση. Η μισθολογική διαβάθμιση αντικατοπτρίζει την παγκοσμιοποίηση: στο Ιράκ ένας πρώην καταδρομέας δύναται να κερδίζει μέχρι και 1.000 δολάρια την ημέρα, ενώ ένας πρώην Gurkha του Νεπάλ κερδίζει 1.000 $ το μήνα. Αυτή η κατάσταση θέτει αναπόφευκτα το ερώτημα: ποιά θα είναι η επίπτωση της ανάπτυξης της ιδιωτικής στρατιωτικής βιομηχανίας επί της ικανότητας των Ενόπλων Δυνάμεων να διατηρήσουν το δικό τους εκπαιδευμένο προσωπικό;>>.

Σημ: Συντάκτης του άρθρου είναι ο PETER W. SINGER, μέλος ενός από τα παλαιότερα think tanks της Ουάσιγκτον, του «BROOKINGS INSTITUTION».   Το άρθρο είναι γραμμένο το 2004.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

"Η κυβέρνηση έχει συμφωνία με την Blackwater"! Τι είπε ο Καμμένος σε απόστρατους!

'Ελληνας πρέσβης: Προσέλαβαν ιδιωτικό στρατό για προστασία της Βουλής

πηγη