Γιατί ο Οτζαλάν ζήτησε κατάπαυση του πυρός. Άρθρο του Χ.Μηνάγια

Του Χρήστου Μηνάγια*

Η 21η Μαρτίου 2013 αποτέλεσε ένα σημείο σταθμό για την πολιτική ιστορία της Τουρκίας, λόγω του μηνύματος του Αμπντουλάχ Οτζαλάν που διαβάσθηκε ενώπιον εκατοντάδων χιλιάδων Κούρδων,στην τουρκική και στα κουρδικά, στο Diyarbakir για τη γιορτή του Νεβρόζ (σ.σ. πρόκειται για τη γιορτή της Άνοιξης και της Ελευθερίας.

Σήμερα για τους Κούρδους το Νεβρόζ δεν είναι μόνο μια ημέρα ανάμνησης είναι επίσης ημέρα διαμαρτυρίας και αντίστασης ενάντια στην κατοχή από την οποία ο κουρδικός λαός συνεχίζει να υποφέρει.)…

Το μήνυμα του Οτζαλάν είχε εμβέλεια, περιείχε κατευθύνσεις, απεικόνιζε την υπάρχουσα κατάσταση και είχε όραμα. Ωστόσο, δεν παρουσίασε τον απαιτούμενο «οδικό χάρτη», με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά ερωτηματικά για την υλοποίησή του. Ενδεικτικά παρατίθενται ορισμένα αποσπάσματα του μηνύματος του Κούρδου ηγέτη με αντίστοιχες επισημάνσεις:

Να σωπάσουν τα όπλα πλέον και στη θέση τους να μιλήσουν οι ιδέες και τα φρονήματα. Ξεπροβάλλει η πολιτική και όχι τα όπλα. Πλέον είναι καιρός τα ένοπλα τμήματά μας να αποχωρήσουν από την Τουρκία.

Αυτό δεν αποτελεί ανακοίνωση κατάπαυσης του πυρός αλλά πρόσκληση για κατάπαυση του πυρός, η οποία θα πρέπει να υλοποιηθεί και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Επίσης, μπορεί ο Οτζαλάν να ζήτησε από τους αντάρτες να εγκαταλείψουν το τουρκικό έδαφος, ωστόσο, πότε και πως θα γίνει αυτό και πόσο θα διαρκέσει θα εξαρτηθεί από τις αμοιβαίες κινήσεις τόσο της τουρκικής κυβέρνησης όσο και του ΡΚΚ.

Σημειωτέον ότι, το ηγετικό στέλεχος του ΡΚΚ Murat Karayilan, παρουσία των υπολοίπων ηγετικών στελεχών του κουρδικού αγώνα Ronahi Serhat, Zeki Şengali και Ahmet Deniz, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Τούρκο δημοσιογράφο Hasan Cemal στις 23-3-2013 στο όρος Kandil δήλωσε τα εξής: «Ο ηγέτης Οτζαλάν, στην έκκλησή του, παρουσίασε μια νέα άποψη για το κίνημά μας, σε στρατηγικό και όχι σε τακτικό επίπεδο, υπογραμμίζοντας τη σύζευξη τριών παραγόντων: ιστορία, φιλοσοφία και ιδεολογία. Για το λόγο αυτό δεν εισήλθε σε τεχνικά θέματα, όπως χρονοδιάγραμμα κ.λπ. Από σήμερα το ΡΚΚ δεν θα κάνει χρήση όπλων, ωστόσο σε τυχόν επιθέσεις εξόντωσης του έχει το θεμιτό δικαίωμα άμυνας και αντιποίνων. Εάν η κατάπαυση πυρός δεν είναι αμοιβαία δεν πρόκειται να εφαρμοσθεί.»

Αναφορικά δε, με την αποχώρηση των ανταρτών από το τουρκικό έδαφος, ο Karayilan επισήμανε ότι: «Εξετάζοντας το εν λόγω θέμα είμαστε υποχρεωμένοι να διδαχθούμε από την εμπειρία του παρελθόντος. Οκτώ φορές ανακηρύξαμε κατάπαυση πυρός και το 1999 βιώσαμε μια αποχώρηση. Αυτά αποτέλεσαν μια οδυνηρή εμπειρία. Δεν είναι εύκολο να αποσύρουμε το προσωπικό μας και τα ένοπλα τμήματα μας από τη Μαύρη Θάλασσα, από το Erzurum και το Dersim. Για το λόγο αυτό, το θέμα της αποχώρησης θα πρέπει να ωριμάσει και πρωτίστως θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα νομικό και θεσμικό υπόβαθρο. Δεν είναι δυνατόν ένα μεγάλο πρόβλημα που απασχολεί την Τουρκία για 100 έτη να επιλύεται με παράνομες διαδικασίες, οι οποίες δρομολογούνται μέσω του ηγέτη Οτζαλάν. Με ποιόν έχει επαφές; Με τον αρχηγό της ΜΙΤ. Όμως, λόγω αντιστοίχων επαφών του παρελθόντος, η δικαιοσύνη κινητοποιήθηκε και διεξήχθησαν ανακρίσεις για δύο αρχηγούς της ΜΙΤ, τον Emre Taner και τον Hakan Fidan. Για το λόγο αυτό η νομική (θεσμική) κατοχύρωση είναι πολύ σημαντική και οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν από την Εθνοσυνέλευση……… Για να υλοποιηθούν όλα αυτά, η τουρκική κυβέρνηση και η εθνοσυνέλευση θα πρέπει να πράξουν τα δέοντα. Δηλαδή θα πρέπει η κυβέρνηση να προβεί σε ορισμένες κινήσεις συνταγματικού επιπέδου, όπως η αναγνώριση της κουρδικής (εθνικής) ταυτότητας, το δικαίωμα της μητρικής γλώσσας (κουρδική) κ.λπ. Αποφασίσαμε να μην αποσπαστούμε από την Τουρκία και να βαδίσουμε μαζί μέχρι το τέλος. Η απόφασή μας είναι να επιλυθεί το κουρδικό πρόβλημα και να οικοδομήσουμε μια κοινή συμβίωση μεταξύ Κούρδων και Τούρκων στα πλαίσια μιας συμμαχίας με την Τουρκία…. Όμως, ο Ερντογάν έχει πράγματι ένα πρόγραμμα επίλυσης του κουρδικού; Εάν ναι, τι περιέχει αυτό το πρόγραμμα διότι δεν το γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε ότι μια κυβερνητική αντιπροσωπεία έχει επαφές με τον ηγέτη μας στο Ιμραλί, ωστόσο η κυβέρνηση δεν παρουσίασε το πρόγραμμα επίλυσης του προβλήματος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία άκρως αλαζονική συμπεριφορά.»

Την επομένη ημέρα των δηλώσεων του Karayilan, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Bülent Arınç, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, δήλωσε ότι η απόσυρση των ανταρτών δεν εντάσσεται στον τομέα αρμοδιοτήτων της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, αλλά στην στρατηγική που υλοποιεί η κυβέρνηση, μη αποδεχόμενος το αίτημα της ηγετικής ομάδος του ΡΚΚ για δημιουργία ενός νομικού και θεσμικού υπόβαθρου. Ταυτόχρονα δε, τα τουρκικά ΜΜΕ δημοσίευσαν τον ακόλουθο «οδικό χάρτη» απόσυρσης των 1.500 περίπου Κούρδων ανταρτών που επιχειρούν εντός του τουρκικού εδάφους, χωρίς αυτό να έχει επιβεβαιωθεί από κουρδικής πλευράς:

Οι αντάρτες που θα αποσυρθούν από την Τουρκία θα συγκεντρωθούν στα στρατόπεδα Haftanin και Hakurk του βορείου Ιράκ μέσω δύο διαδρόμων ασφαλείας. Κατά την πρώτη φάση, ο πρώτος διάδρομος που καταλήγει στο Hakurk θα χρησιμοποιηθεί από τα ανταρτικά τμήματα που επιχειρούν στις περιοχές Tunceli, Hakkari, Van, Ağrı και Erzurum, ενώ ο δεύτερος διάδρομος που καταλήγει στο Haftanin θα χρησιμοποιηθεί από τους αντάρτες που επιχειρούν στις περιοχές Diyarbakır, Mardin, Siirt και Şırnak. Κατά τη δεύτερη φάση, τα τμήματα του ΡΚΚ που θα συγκεντρωθούν στο Haftanin με μικρές ομάδες θα μετακινηθούν στο Ηakurk και από εκεί, στη συνέχεια, θα αφιχθούν στον τελικό τους προορισμό που είναι το όρος Kandil. (βλ. Χάρτη 1)

Ο σύνταξη του «οδικού χάρτη» θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 18-4-2013 και κατόπιν θα αρχίσει η σταδιακή απόσυρση των ανταρτών.

Από τουρκικής πλευράς, η εν λόγω διαδικασία θα συντονίζεται προσωπικά από τον Ερντογάν, ο οποίος θα αποφασίζει για τη στάση και τις ενέργειες των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Σημειωτέον ότι, καμία επιχείρηση δεν θα πραγματοποιηθεί χωρίς την έγκριση του Τούρκου πρωθυπουργού.

Ο έλεγχος των διαδρόμων ασφαλείας εντός του τουρκικού εδάφους θα πραγματοποιείται από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και από αεροσκάφη της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας.

Η τουρκική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ΜΙΤ θα δημιουργήσει 6 σταθμούς στο βόρειο Ιράκ προκειμένου να συνδράμει στην απρόσκοπτη διαδικασία εκκένωσης των ανταρτών.

Οι δυνάμεις του Barzani στο Ιρακινό Κουρδιστάν αφενός θα δημιουργήσουν 12 σταθμούς ελέγχου της όλης διαδικασίας, αφετέρου θα εξασφαλίσουν τον συντονισμό της ΜΙΤ με την ηγετική ομάδα του ΡΚΚ στο όρος Kandil.

Το ΡΚΚ θα συγκροτήσει ομάδες επιτήρησης της απόσυρσης των τμημάτων του από το Haftanin στο Ηakurk και από εκεί στο όρος Kandil. Υπόψη ότι το ΡΚΚ διαθέτει περίπου 4.000 αντάρτες από τους οποίους, οι 1.500 βρίσκονται στην Τουρκία, οι 500 στο όρος Kandil και οι 2.000 σε διάφορα στρατόπεδα του βορείου Ιράκ. Σύμφωνα δε, με έκθεση της αρμόδιας υποεπιτροπής της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης η ηλικιακή κατανομή αυτών έχει ως ακολούθως: το 54% είναι ηλικίας 14-25 ετών, το 34% είναι ηλικίας 26-34 ετών και το 12% έχει ηλικία 35-38 έτη. Στο χάρτη 2 φαίνονται τα στρατόπεδα του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ.

Ήδη οι λαοί της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας αφυπνίζονται και επιστρέφουν στον εαυτό τους και στην προέλευσή τους…. Σήμερα πλέον ξυπνάμε σε μία Νέα Τουρκία, σε μία νέα Μέση Ανατολή, σε ένα νέο μέλλον….. Οι Τούρκοι και οι Κούρδοι ενωμένοι έπεσαν μαχόμενοι στα Δαρδανέλια, διεξήγαγαν μαζί τον Απελευθερωτικό Πόλεμο (σ.σ. Μικρασιατική Εκστρατεία) και προέβησαν στη σύσταση της Βουλής το 1920…. Ζούμε ένα πανομοιότυπο και πιο επίκαιρο, πιο περίπλοκο και πιο βαθύ παράγωγο του Εθνικού Απελευθερωτικού Πολέμου που διεξήχθη υπό την ηγεσία των Τούρκων και Κούρδων στα πλαίσια του Misak-ı Milli της πρόσφατης ιστορίας μας….. Καλώ τους Κούρδους τους Τουρκμένους, τους Ασσύριους και τους Άραβες, που κατακερματίστηκαν ασύμβατα με τον Misak-ı Milli και καταδικάσθηκαν να ζουν μέσα σε προβλήματα και συγκρούσεις στη Συρία και στην Αραβική Δημοκρατία του Ιράκ, να συζητήσουν, να αποκτήσουν επίγνωση (της κατάστασης) και να αποφασίσουν οριστικά για τις δικές τους πραγματικότητες στη βάση μιας Συνδιάσκεψης Εθνικής Αλληλεγγύης και Συμφιλίωσης (Ειρήνης).

Ο Οτζαλάν γνωστοποιεί ότι οι Κούρδοι παραιτούνται από ένα εθνικό (κουρδικό) κράτος και προτάσσει τη σημασία των Τούρκων και των Κούρδων ως δύο στρατηγικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής. Επιπρόσθετα δε, υπεραμύνεται της άποψης για την από κοινού ανασύσταση του Misak-ı Milli και συγκεκριμένα τη δημιουργία μιας ισότιμης, πλουραλιστικής, φιλελεύθερης και δημοκρατικής τουρκο-κουρδικής συμμαχίας, η οποία εντός των γεωγραφικών συνόρων της θα περιλαμβάνει: πρωτίστως, το ιρακινό Κουρδιστάν και εδάφη της βόρειας Συρίας. Και στη συνέχεια, την Κύπρο, τα νησιά του Αιγαίου και τη Θράκη μέχρι και τη Θεσσαλονίκη. Ειδικά δε για το Misak-ı Milli, ο συντάκτης του παρόντος, σε άρθρο του με τίτλο: Κεμάλ Ατατούρκ και Ταγίπ Ερντογάν: Misak-ı Milli ο Εθνικός Όρκος των Τούρκων, ανέφερε τα εξής: «Το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων της τουρκικής πρωθυπουργίας φέρει την ονομασία Misak-ı Milli (Εθνικός Όρκος). Η ονομασία αυτή είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική ως προς τις επεκτατικές βλέψεις της Άγκυρας έναντι των γειτονικών της χωρών (σ.σ. το Misak-ı Milli αφορά στο έγγραφο πολεμικής προπαρασκευής που εγκρίθηκε στις 28-1-1920), δεδομένου ότι αφενός χρησιμοποιείται στις εγκαταστάσεις ενός κρίσιμου δημόσιου φορέα, όπως είναι το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων της πρωθυπουργίας, αφετέρου έχει προφανή συμβολική σημασία. Το τι σημαίνει στην ουσία το Misak-ı Milli, το προσδιορίζει ο Τούρκος καθηγητής της Ιστορίας Νuri Köstüklü (σ.σ. είναι μέλος της Ανώτατης Επιτροπής Πολιτισμού, Γλώσσας και Ιστορίας του Ατατούρκ στην Πρωθυπουργία) σε μια ιδιαίτερα αποκαλυπτική μελέτη του με τίτλο: Ο Misak-ı Milli και οι Εθνικοί Στόχοι του Ατατούρκ σχετικά με την Εξωτερική Πολιτική. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο Μουσταφά Κεμάλ δήλωσε ότι: “Κάθε έδαφος όπου ζουν Τούρκοι περιλαμβάνεται στο Misak-ı Milli. Με τη βοήθεια του Αλλάχ, θα πάρω πίσω τη Μοσούλη, το Κιρκούκ και τα νησιά (σ.σ. εννοεί τα νησιά του Αιγαίου και την Κύπρο), καθώς επίσης θα ενσωματώσω εντός των συνόρων της Τουρκίας τη Θεσσαλονίκη και τη Θράκη.» (www.geostrategy.gr/11-02-2011)

Ενισχυτικό της άποψης αυτής, αποτελεί ο ακόλουθος χάρτης που κυκλοφορεί ευρέως στην Τουρκία και παρουσιάζει αναλυτικά τις περιοχές που περιλαμβάνονται στο Misak-ı Milli, από την εποχή του Κεμάλ Ατατούρκ μέχρι και την εποχή του Ταγίπ Ερντογάν, καταδεικνύοντας ότι η κεμαλική κληρονομιά είναι αδιαπραγμάτευτη και διαχρονική.

Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι, στις 23-3-2013, ο παραπάνω χάρτης δημοσιεύθηκε εκ νέου από την τουρκική εφημερίδα Milliyet, της οποίας ο ιδιοκτήτης Erdoğan Demirören έχει στενές σχέσεις με τον Τούρκο πρωθυπουργό και ο όμιλος του διαθέτει μια εταιρεία πετρελαίου, επτά εταιρείες φυσικού αερίου και μια εταιρεία γεωθερμικής ενέργειας.

Ένα ακόμη δείγμα της τουρκο-κουρδικής συμμαχίας για την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας, τόσο για τον έλεγχο των ενεργειακών αποθεμάτων του βορείου Ιράκ όσο και για την έξοδο αυτών στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί η ακόλουθη προσφώνηση που έκανε ο Κούρδος Osman Baydemir, δήμαρχος της πόλεως Diyarbakir, στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Νταβούτογλου, μια εβδομάδα πριν την εορτή Νεβρόζ: «Η Τουρκία θα πρέπει να στηρίζει και να εγείρει αξιώσεις για τους Κούρδους της Συρίας και τους Κούρδους του βορείου Ιράκ, με τον ίδιο τρόπο που ενεργεί για τους Τούρκους της βόρειας Κύπρου και του Κιρκούκ.» (Δημοσιογράφος Can Dündar, τουρκική εφημερίδα Milliyet/17-3-2013)

Σήμερα, ο τουρκικός λαός, που ζει στην αρχαία Ανατολία, την Τουρκία, πρέπει να γνωρίζει ότι η κοινή συμβίωση του με τους Κούρδους, για χίλια χρόνια περίπου κάτω από τη σημαία του Ισλάμ, στηρίζεται στην αδελφοσύνη και την αλληλεγγύη. Στην πραγματικότητα, σ’ αυτήν την αδελφοσύνη δεν υπάρχει και δεν πρέπει να υπάρχει η έννοια της εκπόρθησης, της απάρνησης, της απόρριψης, της καταναγκαστικής αφομοίωσης και του ξεκληρίσματος.

Για τον Οτζαλάν η θρησκεία δεν αποτελεί τον βασικό παράγοντα συμφιλίωσης των Τούρκων με τους Κούρδους. Ωστόσο, με την επίκληση του Ισλάμ επιδιώκει να δημιουργήσει για τον εαυτό του ένα ηπιότερο και θρησκευόμενο προφίλ, προκειμένου να έχει ευρεία και μαζική αποδοχή. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και το πρόσφατο μήνυμα που έστειλε ο Κούρδος ηγέτης στον Fethullah Gülen, μέσω του Sırrı Süreyya Önder βουλευτή του κουρδικού κόμματος BDP, επισημαίνοντας τα εξής: «Θα εργασθούμε από κοινού για την ειρήνη και μια δημοκρατική πολιτική στη Μέση Ανατολή. Δώστε τους χαιρετισμούς μου στον αξιοσέβαστο Fethullah Gülen. Εγώ είμαι αυτός που τον καταλαβαίνει καλύτερα από όλους τους άλλους.» (τουρκική εφημερίδα Hürriyet/23-3-2013). Η εν λόγω κίνηση του Οτζαλάν προκαλεί εντύπωση διότι τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του ΑΚΡ χρησιμοποιεί το κίνημα του Gülen, που αποτελεί το «βαθύ κράτος» της ισλαμικής διακυβέρνησης της χώρας, ως ένα νέο ψυχολογικό όπλο για την εξάλειψη του ΡΚΚ και την αφομοίωση του κουρδικού πληθυσμού, με τη δημιουργία σχολείων, κατηχητικών και θρησκευτικών οργανώσεων από το δίκτυο του εν λόγω ιμάμη. Άλλωστε αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που το κουρδικό κίνημα προεκλογικά (το 2011) προέβη στην κίνηση της «θρησκευτικής απειθαρχίας» καλώντας τα μέλη του να μην προσέρχονται για προσευχή στα τζαμιά, αλλά σε άλλους χώρους και με Κούρδους ιμάμηδες.

Η στρατηγική προσέγγισης των τουρκο-ισλαμιστών προς τον Οτζαλάν έχει σαν στόχο την εξασφάλιση της υποστήριξης των Κούρδων, που έγινε ήδη αποδεκτή από το κουρδικό κόμμα BDP, προκειμένου να αλλάξει η μορφή του πολιτεύματος από προεδρευόμενη σε μια μορφή προεδρικής δημοκρατίας, με τον Ερντογάν να γίνεται πρόεδρος της «Νέας Τουρκικής Δημοκρατίας». Ας σημειωθεί ακόμη ότι τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν προτίθενται να στηρίξουν τα εν λόγω σχέδια του Τούρκου πρωθυπουργού. Περαιτέρω θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, στις εκλογές της 12-6-2011 η τουρκική κοινωνία αφενός αποδέχθηκε με πολύ μεγάλη πλειοψηφία τον Ταγίπ Ερντογάν ως τον ηγέτη που θα διοικήσει τη χώρα την επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο, αφετέρου του αποστέρησε το δικαίωμα να διαμορφώσει το νέο Σύνταγμα της χώρας χωρίς τη συναίνεση ενός ή περισσοτέρων πολιτικών φορέων, δεδομένου ότι δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τις 330 έδρες που απαιτούνται. Στο πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η κατανομή των εδρών των κομμάτων στην Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Καθίσταται σαφές ότι το μήνυμα του Οτζαλάν και η ειρηνευτική διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη, πιθανόν να ανεβάσουν το ποσοστά του κόμματος ΑΚΡ στο 60% και ο Ερντογάν να είναι ο μοναδικός υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας. Ήδη σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε το μήνα Φεβρουάριο, περίοδος που είχαν δρομολογηθεί οι συνομιλίες με τον Οτζαλάν, το ποσοστό του ΑΚΡ από το 50% ανήλθε στο 52,7%. Εν τω μεταξύ, η τουρκική κυβέρνηση προβληματίζεται για την εξεύρεση ενός κατάλληλου τρόπου προσέγγισης όλων των πλευρών, αφενός καταδεικνύοντας στους εθνικιστές-συντηρητικούς ψηφοφόρους της ότι δεν θα γίνει καμία υπαναχώρηση στην «τρομοκρατία» (σ.σ. εννοούν το ΡΚΚ), αφετέρου γνωρίζοντας ότι εάν δεν προβεί σε ορισμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης δεν θα εξασφαλίσει τον αφοπλισμό του ΡΚΚ και τον τερματισμό του ένοπλου αγώνα του.

Συνακόλουθα δε, μια ενδεχόμενη συμμαχία Τούρκων και Κούρδων θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας, τόσο στους τομείς της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων, όσο και στην εξοικονόμηση πόρων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για την περίοδο 1983-2011 διατέθηκαν περίπου ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για τον αγώνα εναντίον του ΡΚΚ.

Η διαδικασία αφοπλισμού του ΡΚΚ, εφόσον αυτή συνεχισθεί, πιθανόν να διαρκέσει 3-4 χρόνια. Επίσης, δεν προβλέπεται το κουρδικό κίνημα να παραδώσει τον οπλισμό του ούτε στην Τουρκία ούτε στις δυνάμεις του Barzani στο Ιρακινό Κουρδιστάν. Ίσως το ΡΚΚ να παραδώσει συμβολικά ένα μέρος του οπλισμού του στους Αμερικανούς, αφενός λόγω αυτοσεβασμού για το μακροχρόνιο αγώνα που έδωσε και θα συνεχίσει να δίδει, αφετέρου λόγω της αμοιβαίας εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ ΗΠΑ-ΡΚΚ. Όπως γίνεται κατανοητό, η ιδέα του πλήρους αφοπλισμού του ΡΚΚ αποτελεί ουτοπία, δεδομένου ότι, μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ και τις εξελίξεις στη Συρία, το όρος Kandil, που ελέγχεται από το ΡΚΚ, απέκτησε σημαντική περιφερειακή αξία και ιδιαίτερο στρατηγικό βάθος επειδή ευρίσκεται στον άξονα Δαμασκός-Βαγδάτη-Τεχεράνη-Μόσχα.

Οι Κούρδοι με την αντίσταση και τον ανταρτοπόλεμο στο εσωτερικό της Τουρκίας αναβάθμισαν τη θέση τους, ειδικότερα δε, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ως γνωστόν, στο παρελθόν τα κράτη της περιοχής, Συρία-Ιράν-Τουρκία-Ιράκ, είχαν συνάψει συμμαχία εναντίον του ΡΚΚ. Όμως τώρα, η κατάσταση έχει μεταβληθεί και ο κουρδικός παράγοντας διεκδικεί ένα περιφερειακό και ρυθμιστικό ρόλο στην περιοχή. Για το λόγο αυτό, οι εθνικιστικοί κύκλοι στην Τουρκία προειδοποιούν την κυβέρνηση ότι οι πραγματικές προθέσεις των Κούρδων εστιάζονται αποκλειστικά στο κέρδος χρόνου προκειμένου στο μέλλον να διεκδικήσουν την αυτονομία τους.

Προς το παρόν, δεν προβλέπεται οποιαδήποτε αλλαγή στις συνθήκες κράτησης του Οτζαλάν και χορήγηση γενικής αμνηστίας στους αντάρτες του ΡΚΚ και στα φυλακισμένα μέλη του KCK. Τα θέματα αυτά πιθανόν να τεθούν προς συζήτηση μετά την παρέλευση χρονικού διαστήματος 6 μηνών, οπότε θα αξιολογηθεί εκ νέου η κατάσταση αναφορικά με την πρόοδο κατάπαυσης των εχθροπραξιών και αφοπλισμού του ΡΚΚ. Συγχρόνως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο Ερντογάν απέκλεισε την περίπτωση χορήγησης γενικής αμνηστίας λέγοντας τα εξής: «Εμείς επανειλημμένα δηλώσαμε ότι γενική αμνηστία δεν θα υπάρξει και δεν θα μπορέσει να υπάρξει». (Τουρκική εφημερίδα ΖΑΜΑΝ/03-03-2013)

Η προσέγγιση Ερντογάν-Οτζαλάν έχει τα χαρακτηριστικά αλλαγής των ισορροπιών σε όλη την περιοχή, δεδομένου ότι θα αναβαθμισθεί έτι περαιτέρω η θέση της Άγκυρας, ειδικά σε μια περίοδο που οι σχέσεις της με τη Συρία και την κεντρική διοίκηση του Ιράκ βρίσκονται στο ναδίρ. Για το λόγο αυτό, η Τουρκία έχει προετοιμασθεί, προκειμένου να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε τορπιλισμό της τουρκο-κουρδικής συνδιαλλαγής τόσο από διάφορους εθνικιστικούς κύκλους στο εσωτερικό της χώρας, όσο και από άλλα κράτη των οποίων τα συμφέροντα επηρεάζονται αρνητικά.

Η κρίση στη Συρία αποτελεί έναν «κεκαλυμμένο» πόλεμο εξουσίας και προβολής ισχύος σε μια από τις πιο κρίσιμες και πιο στρατηγικές περιοχές του κόσμου. Οι συριακές εξελίξεις επηρεάζουν άμεσα τη θέση της «Νέας Τουρκίας» τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό για τους εξής λόγους: πρώτον, εάν δεν επιλυθεί το κουρδικό πρόβλημα η Άγκυρα δεν θα μπορέσει να βρει κάποιο διέξοδο στη συριακή κρίση. Και δεύτερον, εάν η Τουρκία δεν βρει κάποιο διέξοδο στη συριακή κρίση δεν θα μπορέσει να αυξήσει την περιφερειακή της ισχύ και να αποκτήσει ρυθμιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της νέας Μέσης Ανατολής και κατ’ επέκταση στο νέο ισλαμικό κόσμο. Εντούτοις, τα μέχρι τώρα γεγονότα τείνουν να βεβαιώσουν ότι ο πρωθυπουργός Ερντογάν δεν επιδιώκει την επίλυση του κουρδικού στα πλαίσια ενός εθνικού προβλήματος, αλλά στην προσπάθεια ώστε: πρώτον, να πεισθούν οι αντάρτες του ΡΚΚ να εγκαταλείψουν τον ένοπλο αγώνα στα βουνά και να μεταβούν σε άλλα κράτη. Και δεύτερον, να θέσει υπό τον έλεγχό του τον Οτζαλάν στα πλαίσια μίας «ευαίσθητης» στρατηγικής προκειμένου το ΡΚΚ να απεμπλακεί από την επιρροή άλλων κρατών όπως είναι οι ΗΠΑ, η Γερμανία, το Κουρδιστάν του βορείου Ιράκ, η Ρωσία, το Ισραήλ κ.λπ.

Τέλος, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι σε περίπτωση που ευοδωθεί το σχέδιο της τουρκικής κυβέρνησης, η διαφαινόμενη τουρκο-κουρδική συμμαχία θα επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα όλη την περιοχή και οι επιπτώσεις της θα εστιασθούν τόσο στον έλεγχο των ενεργειακών αποθεμάτων του βορείου Ιράκ όσο και στην έξοδο τους στην Ανατολική Μεσόγειο.

*www.geostrategy.gr

onalert.gr